Ignacy Jan Paderewski (ur. 18 listopada 1860 w Kuryłówce, zm. 29 czerwca 1941 w Nowym Jorku) – polski pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy, mąż stanu i polityk. Pod jego bezpośrednim wpływem prezydent Woodrow Wilson umieścił w swoim ultimatum, uzależniającym podpisanie przez Stany Zjednoczone traktatu wersalskiego 13. punkt, domagający się zgody stron traktatu na suwerenność Polski – dzięki któremu w traktacie zapisano utworzenie niepodległego państwa polskiego. Od 1919 roku sprawował funkcje premiera i ministra spraw zagranicznych RP.

Odznaczony Orderem Orła Białego, Orderem Wojennym Virtuti Militari, Orderem Odrodzenia Polski Polonia Restituta, Złotym Wawrzynem Akademickim, Orderem Albrechta, Orderem Korony Rumunii, w trzech stopniach Orderem Legii Honorowej, Zakonu świętych Maurycego i Łazarza, Orderem Korony Włoch, Orderem Karola III, Orderem Leopolda, Orderem Imperium Brytyjskiego.

Dzieciństwo i młodość oraz kariera pianisty

Ignacy Jan Paderewski przyszedł na świat w Kuryłówce na Podolu w 1860. Matka, Poliksena z domu Nowicka, córka Zygmunta, filomaty i przyjaciela Adama Mickiewicza, zmarła kilka miesięcy po jego narodzinach. Jedynym opiekunem Ignacego i jego starszej siostry Antoniny, był ojciec – uczestnik powstania styczniowego, który za udział w nim odbył karę roku więzienia w Kijowie, a następnie zarabiał na życie jako administrator jednego z majątków na Podolu. Niedługo potem ojciec zmarł. Oboje rodzice Paderewskiego pochowani zostali na cmentarzu w Żytomierzu.

Po śmierci ojca Paderewskim opiekowała się ciotka. Duży wpływ na jego wychowanie wywarł były powstaniec listopadowy, Michał Babiński. Uczył chłopca historii, geografii, języka francuskiego
i literatury polskiej. Ignacy, od dzieciństwa, przejawiał uzdolnienia muzyczne, grając na starym, rodzinnym fortepianie.

W latach 1872–1878 zdobył wykształcenie w warszawskim Instytucie Muzycznym, od roku 1919 noszącym nazwę Konserwatorium Warszawskie. Tam studiował grę na fortepianie pod kierunkiem Rudolfa Strobla, Juliusza Janoty, Romana Schloczera. Po ukończeniu uczelni z odznaczeniem, Paderewski, otrzymał w niej posadę nauczyciela kursu średniego fortepianu. Utrzymywał się grając na przyjęciach, komponując i wykonując własne utwory, a także udzielając lekcji gry na fortepianie. Mimo powszechnego uznania, mówił, że musi jeszcze wiele się nauczyć, dlatego potrafił ćwiczyć nawet po 12 godzin dziennie. W 1880 roku poślubił Antoninę Korsakównę. Po śmierci żony w 1881 roku (która pozostawiła go z kalekim kilkumiesięcznym synem Alfredem), wyjechał doskonalić swój warsztat do Berlina.

W czasie zagranicznych wojaży Paderewski spotkał m.in. słynną polską aktorkę Helenę Modrzejewską. Ta, zafascynowana jego talentem, podarowała mu pokaźną sumę pieniędzy. Za tę kwotę mógł kontynuować naukę w Wiedniu, pod kierownictwem Teodora Leszetyckiego. Jego mistrz polecił go później na posadę nauczyciela gry na fortepianie w Strasburgu. Pierwszy większy sukces odniósł, debiutując jako pianista w 1887, a w 1888 roku miał miejsce jego pierwszy duży koncert w Paryżu. Tam też spotkał i zaprzyjaźnił się z kompozytorem Camillem Saint-Saënsem. Następnie z dużym powodzeniem podróżował po wielu krajach Europy, Ameryki i Australii. Stał się wybitnym pianistą i kompozytorem. Do jego najważniejszych utworów należą:

Symfonia h-moll

Koncert fortepianowy a-moll

Fantazja polska

Menuet G-dur
 

                                                                           Działalność polityczna

Na zlecenie Paderewskiego w 1908 roku rzeźbiarz Antoni Wiwulski wykonał pomnik upamiętniający zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Grunwaldem. Monument został odsłonięty w 1910 roku w Krakowie, w obecności ponad 150 tys. osób. Paderewski wygłosił wówczas przemówienie o charakterze niepodległościowym.

Po wybuchu I wojny światowej zaczął prowadzić szeroko zakrojoną działalność dyplomatyczną na rzecz Polski i Polaków, wykorzystując swą popularność na Zachodzie. Paderewski zbierał m.in. fundusze na pomoc ofiarom wojny i był jednym ze współzałożycieli komitetów pomocy Polakom w Paryżu i Londynie.

W 1915 roku wraz z Henrykiem  Sienkiewiczem założył w Vevey Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Być może dzięki jego negocjacjom sprawa polskiej niepodległości znalazła się w słynnych 14 punktach Wilsona. W sierpniu 1917 roku został przedstawicielem na USA Komitetu Narodowego Polski z Romanem Dmowskim na czele. Paderewski przybył do Poznania 26 grudnia, czym wywołał ogromne poruszenie pośród miejscowych Polaków. Wręczenie mu nakazu opuszczenia miasta uniemożliwił niemieckim oficerom kordon Straży Ludowej. Paderewski udał się do hotelu Bazar, gdzie wydano na jego cześć okolicznościowy bankiet, po którym wygłosił przemówienie, zakończone owacją i manifestacją patriotyczną. Jego przybycie do stolicy Wielkopolski i entuzjastyczne przywitanie stało się impulsem do wybuchu zakończonego sukcesem powstania. Po przyjeździe do Warszawy, Paderewski spotkał się z Piłsudskim i podjął się roli mediatora pomiędzy nim a obozem Dmowskiego.

W dniu 16 stycznia 1919 roku został premierem, pełniąc również funkcję ministra spraw zagranicznych. Wraz z Romanem Dmowskim jako delegat pełnomocny reprezentował Polskę na konferencji pokojowej w Paryżu, zakończonej podpisaniem traktatu wersalskiego, kończącego I wojnę światową. W tym czasie wsparł gen. Tadeusza Rozwadowskiego w jego planach tworzenia Legionu Amerykańskiego, który miał walczyć w Polsce z bolszewikami. W wyniku tych działań powstała polsko-amerykańska Eskadra Lotnicza im. Tadeusza Kościuszki. Paderewskiemu nie udało się zrealizować wszystkich założeń strony polskiej, jednak dał się poznać jako sprawny negocjator i dyplomata. Pomimo tego jego bezpartyjny rząd był krytykowany w kraju zarówno przez lewicę, jak i prawicę. Paderewski wiedział, że jego gabinet ma charakter przejściowy, dlatego w grudniu 1919 podał się do dymisji. Następnie wyjechał do Szwajcarii, aby odpocząć od polityki. Powrócił jednak do Polski w kulminacji wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Został wysłannikiem rządu polskiego do Ligi Narodów. Wkrótce jednak zrezygnował z tej funkcji w 1921 roku.

Ostatnie lata

Po śmierci Piłsudskiego w 1935 roku Paderewski współtworzył tzw. Front Morges. Organizacja ta, opozycyjnie nastawiona wobec sanacji, miała charakter centroprawicowy, a jednym z jej głównych założycieli był generał Władysław Sikorski. Front Morges domagała się demokratyzacji życia politycznego w kraju, ale również postulowała wybór Paderewskiego na prezydenta Polski. 26 maja 1939 przeszedł zawał serca przed planowanym koncertem w Nowym Jorku, na który zostało wyprzedanych ok. 16 tys. biletów. Po wybuchu II wojny światowej Paderewski wszedł w skład władz Polski na uchodźstwie. Został przewodniczącym Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie, która stanowiła substytut Sejmu na emigracji. We wrześniu 1940 roku, mimo podupadającego zdrowia, udał się raz jeszcze do USA, by działać na rzecz Polski. Spowodował między innymi uzyskanie przez rząd Sikorskiego kredytów na uzbrojenie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W czasie II wojny światowej jego nazwisko naziści niemieccy umieścili na liście wrogów III Rzeszy tzw. Czarnej Księdze.

Paderewski zmarł na zapalenie płuc 29 czerwca 1941 roku o jedenastej rano, w pokoju hotelowym Hotelu Buckingham na Manhattanie.

Tytuły i nagrody:

Wybrane doktoraty honoris causa

Uniwersytet Franciszkański, Lwów (1912),

Uniwersytet Jagielloński, Kraków (1919),

Uniwersytet Oksfordzki (1920),

Uniwersytet Columbia, Nowy Jork (1922),

Uniwersytet Południowej Kalifornii, Los Angeles (1923),

Uniwersytet w Cambridge (1926),

Uniwersytet Warszawski (1926),

Uniwersytet Lozański (1933)

Honorowy obywatel Lwowa (1912),

Honorowy Obywatel Miasta Poznania (1920),

Honorowy obywatel Warszawy (1919),

 

Żródło: www.wikipedia.org

Opracował: Sebastian Kieryk